Historia nagości w Kaplicy Sykstyńskiej

Autorem nagich postaci ukazanych na freskach na sklepieniu i ścianie ołtarzowej Kaplicy Sykstyńskiej w Muzeum Watykańskim jest Michał Anioł. Sklepienie malował przez 4 lata od 1508 roku do 1512 roku na zlecenie papieża Juliusza II. Freski przedstawiają dziewięć odsłon z początków dziejów ludzkości. Najbardziej znane to „Stworzenie Adama”. Po kilku latach Michał Anioł ponownie został zaproszony, tym razem przez kolejnego papieża Pawła III do udekorowania ściany ołtarzowej. W 1540 roku zakończył swoje dzieło pod nazwą „Sąd Ostateczny”. Z całą historią nagości na freskach związana jest pewna anegdota, która opowiada o tym, że postać Charona, będącego w dolnej części „Sądu Ostatecznego” (w piekle), była bardzo podobna do Biaggio di Cesena, ówczesnego mistrza ceremonii przy papieżu Pawle III. Michał Anioł żył z nim w konflikcie ponieważ ten radykalnie sprzeciwiał się nagim postaciom na malowidłach. Kiedy zirytowany Biaggio udał się do papieża z prośbą o usunięcie jego wizerunku, papież miał powiedzieć: „na ziemi mam władzę, mam też wpływy w niebie, ale nie sięgają one piekieł, dlatego nie mogę cię wybawić”.

Jak widać nagość przedstawiona na freskach wzbudzała kontrowersje od samego początku. Paweł III akceptował ten stan, ale już jego następca Paweł IV chciał zamalować wielkie dzieło Michała Anioła. Na szczęście tak się nie stało, ale kazał uczniowi wielkiego mistrza Danielowi da Volterra domalować pasy materiałów na odsłoniętych intymnych części ciał. Od tej pory artysta pozyskał swój nowy przydomek „Majtkarza”.

Co się stało, że domalowanych majtek dzisiaj nie widać. Otóż w latach 1981-1994 w Kaplicy Sykstyńskiej przeprowadzono prace konserwatorskie polegające na przywróceniu oryginalnie żywych kolorów i usunięciu większości domalowanych majtek. Przy okazji można dodać, że prace konserwatorskie kosztowały około 18 mln dolarów, a sfinansowane zostały przez Telewizje Japońską.

Pierwsze muzeum powstało …

Należy uznać, że pierwsze muzea na świecie powstały w starożytnej Grecji, a konkretnie w Aleksandrii. Były to kolekcje publiczne. Są jednak źródła, które podają, że twórcom pierwszego muzeum był papież Sykstus IV, który w drugiej połowie XV wieku w budynku Kapitolu zgromadził, podarowaną ludziom Rzymu, własną kolekcję klasycznych rzeźb. Później powstawały kolejne muzea, które pojawiły się około 1600 roku. Wszystkie eksponaty były własnością prywatną, stąd udostępnianie ich uzależnione było od dobrej woli ich posiadaczy. Początkowo do zbiorów dostęp był ograniczony, a adresatami ekspozycji byli artyści i naukowcy. Aby wejść do muzeum trzeba było złożyć specjalne podanie. Zwiedzających nadzorowali strażnicy, a czas na oglądanie był ograniczony. Kolekcje obejmowały: broń, monety, książki kostiumy, a także okazy roślin czy wypchane zwierzęta. Pierwsze publiczne muzeum w Anglii powstało na początku XVII wieku jako Musaeum Tradescantium. Zbiory tego muzeum w 1677 roku trafiły na Uniwersytet w Oxfordzie dając początek pierwszemu muzeum uniwersyteckiemu na świecie o nazwie Ashmolean Museum. Z czasem zaczęto również udostępniać kolekcje dzieł sztuki starych mistrzów – grafiki i rysunki, a także rzeźby, meble, zegary, instrumenty muzyczne. Ważnym wydarzeniem było ukonstytuowanie się w 1753 r. muzeum, jako instytucji publicznej. Powołano wtedy British Museum w Londynie, które do dnia dzisiejszego można zwiedzać za darmo.

W połowie XVI wieku pojawiły się pierwsze zbiory botaniczne. Ulokowane one były przy włoskich uniwersytetach w Pizie, Bolonii, Florencji i Padwie. Również we Włoszech we Florencji została założona pierwsza publiczna biblioteka w Europie – Biblioteka św. Marka. Drugą była Biblioteka Watykańska zainicjowana przez papieża Mikołaja V (1447-1455).  Muzeum Watykańskie, do którego zapraszamy, w organizowanych przez nas wyjazdach, jest uważane za jedno z najcenniejszych i najważniejszych na świecie. Tu kolejni papieże przez wiele lat zgromadzili liczne wspaniałe dzieła sztuki.